CIEKAWOSTKI Z HISTORII DOBROSZYC...
Dobroszyce w dokumentach wzmiankowane były już w roku 1405, a dokładniej najstarsza ich część, Treszkin (Treskin, Dreski, Dreske), położona nad rzeką Dobrą w księstwie oleśnickim, należącym do krajów Korony Św. Wacława. Pierwotnie Treszkin był siedzibą rodową sławnych rycerzy von Czirn (braci Hayna i Opitza). W roku 1655 miejscowość od von Hengelów odkupił książę oleśnicki z dynastii wirtemberskiej, Sylwiusz Wirtemberski|Sylwiusz Nimrod, który 10 lipca 1663 lokował w pobliżu nową osadę z prawami miejskimi, rozplanowaną wokół kwadratowego rynku. Po podziale księstwa oleśnickiego w roku 1673 obie miejscowości odziedziczył jego syn Juliusz Zygmunt Wirtemberski (książę oleśnicki), który dwa lata później (1675) połączył je w jedno miasto, nadając mu nazwę Juliusburg od swojego imienia (27 stycznia 1676), a także pierwsze wyobrażenie herbu miasta (1676) (stanowiące na mocy uchwały Rady Gminy z 6 maja 2003 aktualne godło Dobroszyc). Zjednoczenie wzmocniło znaczenie Juliusburga jako prężnie rozwijającego się na przestrzeni wieku XVII i XVIII ośrodka rzemiosła tkackiego i szewskiego, czego widome dowody stanowiły: przekształcenie kasztelu juliusburskiego w barokowy zamek (1675-1676), wzniesienie budynku ratusza (1693) oraz założenie okazałego, ewangelickiego zboru pod wezwaniem Św. Trójcy w stylu barokowym (1693-1697). Do roku 1745, czyli śmierci Karola Wirtemberskiego (syna Juliusza Zygmunta), Juliusburg był rezydencją książąt oleśnickich. Na skutek pokoju wrocławskiego (1742) Juliusburg znalazł się w granicach Królestwa Prus. W roku 1792 władzę nad księstwem po wygaśnięciu dynastii Württembergów przejęła dynastia brunszwicka Welfów, a w roku 1884 część księstwa z Juliusburgiem dostała się w ręce przyszłego króla Saksonii Fryderyka Augusta III Wettyna (w posiadaniu jego potomków do roku 1945). Na skutek upadku, jaki przeżyła w XIX wieku lokalna wytwórczość sukiennicza, a którego widomym sygnałem było zburzenie ratusza w roku 1826, gospodarka gminy przestawiła się na przemysł drzewny. Mimo to w roku 1928, w wyniku ogólnie złej sytuacji gospodarczej, Juliusburg utracił prawa miejskie. W czasie II wojny światowej, w latach 1940-1942, mieścił się tu obóz jeniecki "Oflag VIII C Juliusburg", w którym przetrzymywano oficerów belgijskich, francuskich i holenderskich. W roku 1945 miejscowość została przyłączona do Polski. Jego dotychczasową ludność wysiedlono do Niemiec i zastąpiono polskimi osadnikami. Po wojnie miejscowość przez krótki czas nazywano ''Julianowem'', jednak ostatecznie przyjęto nazwę ''Dobroszyce''.
Zespół kościelny w Dobroszycach
Na zespół kościelny składają się:
Zespół został wzniesiony w latach 1892 – 1894 nad rozlewiskami rzeki Dobra jako sierociniec dla dzieci fundacji „Amalienstift" powołanej przez księżną Amalie von Dyherm – Czetritz. Opiekę nad dziećmi sprawowały siostry Elżbietanki z Wrocławia, które kształciły opuszczoną młodzież w różnych zawodach. Pracami budowlanymi kierował radca budowlany kurii metropolitarnej Josef Ebers, który wprowadził wiele typowych dla siebie form unowocześnionego neogotyku w technice starannego muru z czerwonej cegły licówki. Założenie ma symetryczny trójskrzydłowy układ.
Po I Wojnie Światowej oprócz sierot zaczęto przyjmować także młodzież męską z rozbitych rodzin, kształceniem których zajęli się Bracia Szkolni. Uczyli ich przede wszystkim rzemiosła w warsztatach: krawieckim, szewskim, ślusarskim, stolarskim, wikliniarskim i kuźniczym. Oprócz tego prowadzone było na wysokim poziomie gospodarstwo rolne.
W czasie II Wojny Światowej byt tu zlokalizowany obóz jeniecki, a po jego likwidacji niemiecki szpital przyfrontowy. W 1966 roku ponownie powołano tu Zakład Wychowawczy, który 12 lat później otrzymał nazwę Specjalnego Ośrodka Szkolno – Wychowawczego dla dzieci i młodzieży upośledzonych intelektualnie. Po ponad 40 latach (29 stycznia 2002 roku) obiekt powrócił w ręce Kościoła Wrocławskiego. Nieodpłatnie, Caritas Archidiecezji Wrocławskiej, przekazały go władze powiatu oleśnickiego.
Kościół parafialny p.w. św. Jadwigi w Dobroszycach
Kościół powstał w miejscu poprzedniego, drewnianego kościoła, dzięki wdowie, księżnej Marii Elżbiecie w latach 1785 – 1787. W 1825 roku dokonano remontu. W drugiej połowie XIX wieku kościół uległ pożarowi. Wykorzystując pozostałe elementy, w latach 1894 – 1895 odbudowano go w stylu neogotyckim, używając przy tym charakterystycznej cegły. Kościół posiada jedną nawę bez wyodrębnionego prezbiterium. Na wieży znajduje się barokowy hełm. Po zakończeniu II Wojny Światowej kościół został przejęty od protestantów, a od 1957 roku stanowi odrębną parafię. Obecnie należy do Dekanatu Oleśnica Śląska Zachód, wchodzącego w skład Archidiecezji Wrocławskiej.
Pałac w Dobroszycach
Pałac w Dobroszycach wzniesiony w latach 1589 – 1601 przez Andreasa von Huegela jako dwór obronny, utrzymany był w stylu renesansowym. Obiekt zaprojektowano jako dwukondygnacyjny, czteroskrzydłowy, na planie prostokąta z wewnętrznym dziedzińcem, a także otaczającymi go wałem i fosą. W 1663 roku, jak cała miejscowość, pałac przeszedł w ręce Sylwiusza Nimroda, który zmarł rok później. Jego syn Juliusz Zygmunt w 1765 roku przebudował pałac na rezydencję książęcą o formie renesansowo – barokowej, zbliżając się tym samym ku popularnej wówczas formie pałacu – fortecy („palazzo in fortezza"). W 1792 roku dwór stał się własnością dynastii saksońskiej. W 1853 roku, za czasów Fryderyka Wilhelma von Braunschweig poddany został znacznej przebudowie i pełnił rolę mieszkania zarządców domeny książęcej (w tym okresie zlikwidowano niestety znane z XVIII wiecznych rysunków barokowe wolutowe szczyty). Do II Wojny Światowej majątek był własnością rodziny von Retter.
Po roku 1945 obiekt przejęło państwo polskie. W latach 1975 – 1985 nastąpił dewastacyjny remont, który spowodował zniszczenie znacznej części oryginalnego wystroju. Obecnie pałac znajduje się w rękach prywatnych. We wnętrzu dworu w piwnicach zachowały się sklepienia kolebkowe, sklepienia w przyziemiach z charakterystycznymi wczesnobarokowymi „dzióbkami" usytuowane w pomieszczeniach narożnych, a wyżej drewniane stropy. Wczesnobarokowy wystrój reprezentowały: manierystyczny portal z maską w kluczu łuku z końca XVII wieku, profilowane obramienia okienne (tak zwane fasciowe), barokowa klatka schodowa z około 1675 roku i stiukowe barokowe dekoracje sali audiencyjnej i teatralnej (wymienionej w opisie z 1706 roku) z charakterystycznymi umieszczonymi w niszach wazonami z bukietami kwiatowymi.
Założenie folwarczne pochodzi dziś głównie z przełomu XIX i XX wieku. Zachowały się wzniesione z czerwonej cegły oficyny, stajnie i budynki gospodarcze. Najstarszym budynkiem jest oficyna nr 2 usytuowana na zachód od pałacu o klasycystycznych formach, z datą 1821 i herbem Fryderyka Wilhelma Brunszwickiego nad wejściem i zachowującymi jeszcze barokowe formy drzwiami. Z dawnego założenia parkowego zachowały się: ponad 300–letni cis zlokalizowany przy elewacji zachodniej pałacu, miłorząb dwuklapowy i sosna wejmutka. Wcześniejszy XVII wieczny ogród przybrał w końcu XIX wieku charakter typowego naturalistycznego parku ograniczonego od południa sztucznym ciekiem wodnym.
Dwór w Dobrej
Założenie dworskie usytuowane jest po północnej stronie miejscowości Dobra. Składa się na nie dwór obronny z wieżą alkierzową wzniesiony w latach 1631 – 1632, zbudowany na tak zwanym „la motte" (wzgórku) przez księcia Karola Fryderyka Podiebrada, pierwotnie otoczony wodami jeziora oraz skromny naturalistyczny park, założony w latach 60–tych XIX wieku. W 1633 roku do pałacu dobudowano narożną wieżę. Początkowo dwór służył jako archiwum książęce. W 1673 roku pałac stał się rezydencją wdów po książętach oleśnickich. Obiekt był kilkakrotnie przebudowany, lecz w jego elewacji zachowało się oryginalne sgrafitto. W latach 1909 – 1910, po kolejnej przebudowie, pałacowi nadano formę pseudobarokową z wykorzystaniem wysokich piwnic sklepionych kolebkowo. Obecnie w obiekcie znajduje się hotel.
Pałac w Dobrzeniu
Założenie parkowo – pałacowe znajduje się w centralnej części wsi Dobrzeń. Pałac powstał w 1891 roku jako neorenesansowa adaptacja wcześniejszego obiektu dla Rudolfa von Kulmitz. Bryła nakryta mansardowym dachem akcentowana jest wieżą, wielobocznymi ryzalitami i tarasami. Z północnym narożnikiem budowli połączony jest budynek oranżerii, a od północy w sąsiedztwie znajduje się XIX wieczny murowany pawilon o pseudobazylikowej konstrukcji z tarczami zegarów w elewacjach.
W najbliższym otoczeniu pałacu znajdują się też pozostałości pawilonu cieplarni, a dalej spichlerze i stajnia. Wnętrza zachowały neorenesansowy i neobarokowy wystrój stiukowy. W założeniu folwarcznym widoczne są ślady dawnego basenu, fontanny i ptaszarnia. Na północny – wschód od pałacu rozciąga się reprezentacyjny park.
Park & ride i lokale gastronomiczne
Wybudowany w 2022 r. Park & Ride w Dobroszycach, to idealne miejsce dla tych, którzy chcą do Dobroszyc przyjechać autem, by następnie przesiąść się na rower i wyruszyć w zaplanowaną trasę! A po drodze nie zabraknie atrakcyjnych widoków, zabytków jak i miejsc, gdzie można smacznie zjeść i odpocząć!
Zacznijmy od Sielskiej Loftowej – restauracji, która ma swoją siedzibę w Dobrej. To klimatyczne miejsce, położone w malowniczej miejscowości – jest w sam raz na postój w trakcie trasy, w celu przekąszenia czegoś naprawdę przepysznego! Adres: Dobra 5D, 56-410 Dobroszyce.
Stara Rzeźnia – pizzeria, która zachwyca smakiem nawet koneserów płaskiego ciasta. Mieści się ona w Dobroszycach. Prócz pizzy serwuje się tu także inne, wspaniałe specjały.
Adres: ul. Oleśnicka 15, 56-410 Dobroszyce
A może sznycel? Jeżeli, tak to serdecznie zapraszamy do Restauracji Sznycel Haus! Prócz sznycla, restauracja słynie z bogatego menu, a mieści się w Dobroszycach, przy stacji benzynowej. Adres: ul. Oleśnicka 39, 56-410 Dobroszyce.
Kebab? Czemu nie! W Gonzo Kebab można liczyć na solidne, przepyszne porcje lubianego i popularnego w dzisiejszych czasach jedzenia. Adres: ul. Trzebnicka 2, 56-410 Dobroszyce
Bartków, Białe Błoto, Malerzów
Te trzy urokliwe, położone w kompleksach leśnych miejscowości, słyną z przepięknych tras rowerowych. Z Bartkowa można dojechać urzekającą trasą do Złotowa. Natomiast za świetlicą wiejską w Białym Błocie rozpościera się trasa obejmująca grę terenową z mapą biegu na orientację. Wieś Malerzów słynie natomiast z uroczych tras rowerowych, które przebiegają leśnym duktem. Wokół świetlicy w Malerzowie znajdują się tereny rekreacyjne wraz z altanką, placem zabaw - tam można rozpocząć swoją przygodę z rowerem, zaś auto pozostawić na parkingu.
Trasa Dobrzeń – Dobra
Pomiędzy miejscowościami Dobrzeń i Dobra, znajduje się niezwykle urocza trasa, rozpoczynająca się za Szkoła Podstawową w Dobrzeniu, a kończąca przy zabytkowym Kościele Najświętszej Maryi Panny z Góry Karmel w Dobrej z 1904 roku. W miejscowości Dobra na obszarze Natura 2000 występują piękne, urokliwe stawy hodowlane oraz odrestaurowany Dwór w Dobrej, pełniący funkcje hotelowe i gastronomiczne – idealny na imprezy okolicznościowe.
Dobrolandia i SkatePark w Dobroszycach
Wybierając się na rower z dziećmi, warto mieć na uwadze, by na trasie znalazły się dodatkowe, zachęcające i przyciągające najmłodszych atrakcje. W Dobroszycach mamy takie miejsca!
Dla młodszych idealna może okazać się Dobrolandia, zaś dla starszych SkatePark!
Na placu zabaw – Dobrolandia – znajduje się trzydzieści pięć urządzeń podzielonych na strefy, w których dzieci będą mogły bawić się w budowlańców, muzyków, odkrywców czy akrobatów. Plac wyposażony został także m.in. w: warsztat samochodowy z autem, domek jabłuszko, bujak sprężynowy skuter, wywrotkę ze ścianką wspinaczkową, huśtawkę wahadłową, karuzelę z siedziskami, statek na sprężynach, zestaw wielofunkcyjny z wieżami w kształcie drzew, zjeżdżalnię szeroką na górce, tunel pod górką, panel sensoryczny, koło optyczne z napędem, trampolinę okrągła itp. Wytyczona została także strefa relaksu, w której znajdują się m.in.: leżaki miejskie, hamak, ławki z oparciem czy siedziska – gniazda.
Skatepark wyposażony został w: roll in + quarter pipe + bank ramp, funbox do skoków + funbox z grindboxem 3/1 + funbox ze schodami i poręczą 2/3 + funbox oraz quarter dwa poziom. Ponadto znajdują się na nim elementy małej architektury tj. ławki z oparciem, kosze na śmieci, leżaki miejskie, stojaki na rowery, oświetlenie oraz system monitoringu.
Ww. stanowią wymierzone miejsca do odpoczynku, relaksu lub szalonej zabawy!
Kapliczka w Łuczynie
We wsi znajduje się replika rzeźby Madonny z Dzieciątkiem na lwie, umieszczonej w tryptyku powstałym ok. 1375 r., który wcześniej znajdował się w kościele w Łuczynie.
Opracowanie: Anita Adamczyk-Sowa, UG w Dobroszycach